सत्य शोधण्याच्या कामात माणसाला पूर्ण स्वातंत्र्य मिळाले पाहिजे

सत्य शोधण्याच्या कामात माणसाला पूर्ण स्वातंत्र्य मिळाले पाहिजे ~ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
********************************************

"आधुनिक विचारांची प्रणाली कोणत्या दिशेने वाहते आहे ते मला माहीत आहे. आणि मी तुम्हाला हेही सांगून ठेवतो की, कार्ल मार्क्सच्या तत्त्वज्ञानाशीही मी काही अपरिचित नाही. त्याचे धार्मिक विचारही मला अपरिचित नाहीत. तो म्हणतो की धर्म म्हणजे अफू आहे! पण त्याचे हे म्हणणे मला पटण्यासारखे नाही. मला वाटते की सत्य शोधून काढणे म्हणजेच सत्यधर्म. सत्य आणि सत्ता या गोष्टी परस्परपूरक नाहीत. (Truth and authority are inconsistent). शास्त्रसुद्धा कोणत्याही गोष्टीची परिपूर्णता (Finality) मान्य करीत नाही. म्हणून सत्यसुद्धा कालपरत्वे अपूर्णच असल्याने त्याचा पुन्हा पुन्हा शोध करणेच प्राप्त असते. म्हणूनच जगामध्ये पूर्णतः पवित्र (Sacrosanct) असे काहीच नाही.

सत्य म्हणजेच धर्म आहे हे आम्ही शिकले पाहिजे. 'नहि सत्यात्परो धर्मः' हेच आपले ध्येय असायला पाहिजे. आपण केव्हाही इतरांना दुखविता कामा नये. हीच आमच्या धर्माची खरी शिकवण असली पाहिजे. सत्य शोधण्याच्या कामात माणसाला पूर्ण स्वातंत्र्य मिळाले पाहिजे, हे आपल्या ह्या काॅलेजचे ध्येय आहे."

~ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

************
मार्च १९४७
************
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी विद्यार्थ्यांना उद्देशून केलेल्या भाषणातून:
(डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर लेखन आणि भाषणे; खंड १८, भाग ३)